رویکرد ارگونومیک در طراحی محصولات و چالش های پیش رو

نویسندگان

ایمان دیانت

iman dianat associate professor, department of occupational health and ergonomics, faculty of health, tabriz university of medical sciences, tabriz, iranدانشیار، گروه آموزشی بهداشت حرفه ای و ارگونومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران پروین عادلی

parvin adeli msc of ergonomics, department of occupational health and ergonomics, faculty of health, tabriz university of medical sciences, tabriz, iranدانشجوی کارشناسی ارشد ارگونومی، گروه آموزشی بهداشت حرفه ای و ارگونومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران امیر حسین طالبیان

amir hossein talebian msc of ergonomics, department of occupational health and ergonomics, faculty of health, tabriz university of medical sciences, tabriz, iranدانشجوی کارشناسی ارشد ارگونومی، گروه آموزشی بهداشت حرفه ای و ارگونومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

مقدمه: اهمیت طراحی محصولات مختلف بدلایل اقتصادی و همچنین تغییر دیدگاههای کاربران، سیاست گذاریها و نیازهای قانونی در طی سالهای اخیر افزایش چشمگیری داشته است. متناسب با این تغییرات، علم ارگونومی نیز به عنوان یکی از مهمترین علوم تآثیر گذار در زمینه طراحی محصولات از نظر برقراری تناسب بهینه بین کاربر و محصول، رشد و توسعه یافته است. هدف از این مطالعه بررسی مهمترین ملاحظات و رویکردهای مختلف سنتی و جدید ارگونومی در طراحی محصولات و همچنین چالشها و محدودیتهای پیش رو در این زمینه بوده است. روش کار: جستجوی مقالات از طریق بانک های اطلاعاتی و موتورهای جستجو نظیر ergonomics abstracts، pubmed/medline، web of science، science direct، scopus و google scholar و کلید واژه های طراحی، محصول، ارگونومیک، روش های طراحی و رویکردهای طراحی صورت گرفت. جستجو محدود به مقالات انگلیسی زبان با متن کامل و منتشر شده در ژورنالهای peer review بین سالهای 1990 تا 2015 بود. یافته ها: مقایسه رویکردهای سنتی و جدید ارگونومی در طراحی محصول نشان می دهد که رویکردهای جدید با در نظر گرفتن جنبه ها و جزئیات بیشتری از تعامل کاربر-محصول و زمینه کاربرد، به طراحان در انتخاب یک مدل بهینه از محصول کمک می کنند. ملاحظات ارگونومیکی در رابطه با طراحی و تولید محصولات نیز شامل جنبه های مهندسی، عوامل روانی-اجتماعی و در نظر گرفتن قابلیت ها و محدودیت های کاربران و محصولات جهت برقراری تناسب بهینه بین کاربر و محصول می باشند. نتیجه گیری: به نظر می رسد که در دنیای امروزی دیگر اکتفا به روشهای سنتی به تنهایی نمی تواند متضمن موفقیت یک محصول در بازار، بخصوص در مقیاس جهانی و برای طیف وسیعی از کاربران باشد. به عبارت دیگر، لحاظ کردن جنبه های مختلف فنی (از نظر تعامل کاربر با محصول) و حقوقی (محیط زیست، توسعه پایدار، صرفه اقتصادی و...) که در رویکردهای جدید ارگونومی مطرح می شوند می تواند به عنوان راه حل اصلاحی و تکمیلی جهت موفقیت محصولات در بازار و همچنین بهبود کیفیت محصولات از دیدگاه ارگونومیکی مورد توجه قرار گیرند. هرچند که برای رسیدن به این هدف ممکن است متخصصین ارگونومی با چالشهایی مواجه باشند، ولی ارائه ارگونومی با کیفیت و مطابق با اصول علمی و به روز شده توسط ایشان در طراحی محصول می تواند به عنوان یک راه حل مؤثر برای غلبه بر این چالشها در نظر گرفته شود.